Ardi Stefa: Mësuesi i trysnuar, profesion apo skllavëri moderne?

Ardi Stefa

“Mësuesi mediokër tregon. Mësuesi i mirë shpjegon. Mësuesi më i mirë demonstron. Mësuesi i përsosur frymëzon!”

Kjo shprehje e William Arthur Ward më ka pëlqyer gjithmonë dhe prandaj jam përpjekur që nxënësit e mi t’i mësoj të jenë të lirë, të mendojnë me kokën e tyre, jo timen, natyrisht duke i orientuar për atë që mendoj që në listën e tyre të dëshirave duhet të jetë e para: Të jenë të lirë, origjinalë, me integritet e dinjitozë!

Por për sa kohë akoma do të rezistoj dhe nuk do të dorëzohem?...

Thonë se mësuesi është “udhërrëfyesi i dijes”, por në realitet është marioneta e çdo presioni. Në mëngjes i kërkohet të jetë edukator i përkushtuar, në mesditë noter i notave të porositura, në darkë punonjës burokratik që plotëson tabela dhe raporte. Dhe çuditërisht, mësuesit, proletarët e intelektualëve, të gjitha këto duhet t’i bëjnë me buzëqeshjen e njeriut që “ka privilegjin të formojë brezin e ardhshëm!...”.

Prindërit kërkojnë dhjeta për fëmijë që mezi dinë të shkruajnë emrin. Drejtoritë masin cilësinë e mësimdhënies me grafikë, ditare dhe raportime, jo me dije reale. Politikanët e kujtojnë mësuesin vetëm kur u duhet ndonjë foto me shkumës në dorë për fushatë. Dhe shteti, ai që brohoret: “arsimimi është prioritet”, i paguan mësuesit sa për të mbijetuar, por jo për të jetuar me dinjitet. Ndërsa shoqëria, ah, shoqëria... Shoqëria i përçmon mësuesit...

Mësuesi duhet të jetë i rreptë, por edhe “shok” i nxënësve; duhet të japë dije me metoda moderne, por me libra të vjetra... Mësuesi duhet të flasë për liri e demokraci në klasë, ndërsa vetë nuk ka zë për asgjë, as për orarin apo për tekstin që do përdorë. Duhet të flasë për integritet, por duhet të mbyllë të dy sytë veshët dhe të kapërdijë fyerjen kur bullizohet nga i gjithë sistemi: Shteti, prindërit, nxënësit, ligjet, rregulloret, kufizimet: të gjitha në emër të lirisë, demokracisë e zhvillimit...

Mësuesi është i lirë në letër, por i censuruar në realitet.

Mësuesit kanë vetëm detyra. Të drejta? JO!

Prandaj, aktualisht profesioni i mësuesit nuk është më mision, as thirrje shpirtërore, por një provë rezistence. Një test i përditshëm për të parë sa gjatë mund të durosh pa u thyer. Dhe kur shoqëria e trajton mësuesin si rrotë në një makineri të ndryshkur, atëherë pyetja është e thjeshtë: kush do të formojë brezat e ardhshëm?

ChatGPT? AI? TikTok-u? Tregtarët e mjegullës veshur me para e pushtet?

Trysnia e vërtetë është se mësuesit nuk lejohen të jenë mësues. Aty ku fjala e tyre kontrollohet, metodat paragjykohen, notat diktohen dhe autoriteti shkelet, mësuesi mbetet një “zë i nënshtruar”, jo një udhëheqës i dijes.

E vërteta është e hidhur: nuk ka nxënës të lirë e të ditur pa mësues të lirë dhe të respektuar. Por sa kohë që sistemi i trajton si skllevër modernë, të flasim për “prioritetin e arsimit” është thjesht një shaka e keqe.

Por një sistem që trysnon mësuesin, është një sistem që vetëvritet ngadalë. Sepse nuk ka nxënës të lirë pa mësues të lirë, as dije të vërtetë aty ku sundon frika.