Cili do të jetë fati i arsimit shqiptar deri më 2030? Reformat që kërkon Bashkimi Evropian

Nga Nanila Allkja Biçaku 

Në një Shqipëri që kërkon të shpejtojë hapat drejt anëtarësimit në Bashkimin Evropian, sektori i arsimit është ndër më të ndjeshmit, por edhe ndër më kyçët për suksesin e këtij procesi. Dokumenti strategjik “S3 Shqipëria 2024–2030” jep disa sinjale të qarta për reformat që po përgatiten, dhe për drejtimin që do të marrë arsimi në vend.

Arsimi si fushë ndërsektoriale: motor zhvillimi dhe integrimi

Strategjia e Specializimit të Inteligjent (S3) e pozicionon arsimin jo thjesht si një sektor të izoluar, por si shtyllë mbështetëse për të gjitha fushat prioritare të zhvillimit: energjia e gjelbër, turizmi i qëndrueshëm, bujqësia organike dhe zinxhiri ushqimor. Kjo strategji është përgatitur me mbështetjen e Komisionit Evropian dhe është pjesë e kritereve për kapitujt e negociatave 20 dhe 25 për integrimin në BE.

Çfarë reformash parashikohen deri më 2030?

1. Modernizimi i kurrikulës dhe fokus në STEM/STEAM

Sipas S3, Shqipëria do të përqendrojë investimet arsimore në fushat STEM (shkencë, teknologji, inxhinieri dhe matematikë), si dhe STEAM (duke përfshirë artet), për të përgatitur të rinjtë për ekonominë dixhitale dhe të gjelbër.

2. Zhvillimi i arsimit profesional dhe i shkollave të dyfishta

Një prioritet tjetër është zgjerimi i arsimit dhe formimit profesional (AFP), duke përfshirë marrëveshje për praktika me biznese, modele “dual” si në Gjermani dhe Austri, si dhe lidhje më të ngushta me nevojat e tregut të punës.

3. Nxitja e të nxënit gjatë gjithë jetës dhe rikualifikimi

Ndërsa teknologjia ndryshon natyrën e punës, Shqipëria do të zbatojë politika për rikualifikimin e të rriturve, mikrokreditet dhe certifikatat fleksibël që ofrojnë njohje zyrtare për aftësi të fituara në mënyra alternative.

4. Integrimi i Inteligjencës Artificiale në arsim

Përdorimi i IA-së në procesin mësimor do të zgjerohet: që nga analizimi i të dhënave të nxënësve për personalizimin e mësimdhënies, deri te automatizimi i detyrave administrative. Por bashkë me këtë, pritet të thellohet edukimi mbi etikën e IA-së, një standard kyç për BE-në.

5. Edukimi për qëndrueshmëri dhe qytetari globale

Për t’u përafruar me Objektivat e Zhvillimit të Qëndrueshëm (SDG), mësimdhënia do të përfshijë më shumë tematika mbi mjedisin, klimën, përgjegjësinë sociale dhe të drejtat e njeriut, me qëllim formimin e qytetarëve aktivë për një Evropë të qëndrueshme.

Kush është roli i arsimit në integrimin evropian?

Strategjia S3 është ndërtuar në përputhje me Strategjinë Kombëtare për Zhvillim dhe Integrim Evropian 2022-2030 dhe përfshin reformat arsimore si përbërës qendror të anëtarësimit në BE. Kjo do të thotë se çdo përparim në arsim nuk është vetëm reformë e brendshme, por një kusht i domosdoshëm për anëtarësimin.

Ndërhyrjet përfshijnë:

• përafrimin me kuadrin evropian të kualifikimeve (EQF),
• përmirësimin e sistemit të sigurimit të cilësisë në universitete,
• ndërtimin e një sistemi kërkimor të lidhur me rrjetet evropiane të inovacionit.

Pyetja për lexuesin: A është arsimi shqiptar gati për Evropën?

Deri në vitin 2030, Shqipëria nuk do të reformojë vetëm arsimin në mënyrë kozmetike. Ajo po planifikon një transformim rrënjësor për ta bërë arsimin shqiptar pjesë të standardeve, ritmeve dhe ambicieve të Bashkimit Evropian. Kjo do të thotë më shumë shkolla të lidhura me realitetin e tregut, më shumë teknologji në klasë, më shumë hapësirë për krijimtarinë e nxënësve dhe më shumë përgjegjësi për të gjithë aktorët. Nëse reformat në arsim zbatohen me seriozitet dhe përkushtim, Shqipëria mund të mos jetë thjesht një vend që ndjek BE-në, por një partner i denjë në formimin e brezit të ardhshëm evropian.

© Portali Shkollor- Të gjitha të drejtat e rezervuara. Ndalohet kopjimi pa lejen tonë.