Festa e 1 Qershorit: Sugjerime konkrete për aktivitete në çerdhe, kopshte dhe shkolla

1 Qershori, Dita Ndërkombëtare e Fëmijëve, është një nga ditët më të dashura dhe më të rëndësishme për institucionet arsimore që kujdesen për mirëqenien, edukimin dhe gëzimin e fëmijëve. Kjo ditë kthehet çdo vit në një festë të madhe në çerdhe, kopshte dhe në shkollat e arsimit parauniversitar në të gjithë vendin. Organizimi i saj kërkon kreativitet, përkushtim dhe përfshirjen e të gjithë aktorëve që punojnë me fëmijët.

Më poshtë, Portali Shkollor sjell disa këshilla dhe sugjerime të bazuara në praktika të suksesshme, udhëzime nga institucione arsimore dhe mendime të ekspertëve, për të ndihmuar edukatorët, mësuesit dhe drejtuesit e shkollave të organizojnë një festë të paharrueshme për fëmijët.

Planifikimi i hershëm dhe përfshirja e komunitetit

• Sipas Udhëzuesit për veprimtaritë edukative në institucionet parashkollore (MASR, 2021), planifikimi duhet të fillojë disa javë përpara, duke përfshirë:
• edukatorë, mësues, psikologë shkollorë,
• prindër e përfaqësues të komunitetit lokal,
• nxënës të moshave më të mëdha në rolin e ndihmësve.

Përfshirja e komunitetit rrit ndjesinë e përkatësisë dhe e bën festën më të gjallë dhe gjithëpërfshirëse.

Zhvillimi i një tematike

Festat me një temë qendrore ndihmojnë në organizimin më të mirë të aktivitetit. Temat mund të lidhen me:

• të drejtat e fëmijëve,
• mbrojtjen e mjedisit,
• trashëgiminë kulturore shqiptare,
• paqen dhe miqësinë.

Psikologia e fëmijërisë, dr. Arjana Cili, thekson se “një tematikë e thjeshtë dhe e kuptueshme për fëmijët nxit pjesëmarrje aktive dhe shprehje krijuese”.

Aktivitete konkrete sipas grupmoshës

Sipas udhëzimeve të UNICEF për zhvillimin e hershëm të fëmijërisë, aktivitetet e 1 Qershorit duhet të jenë argëtuese, edukative dhe të përshtatura sipas moshës së fëmijëve.

Në çerdhe (0–3 vjeç)

-Këngë me lëvizje të thjeshta: “Kërcen arushi” ose “Patoku në pellg”.

-Pikturë me gishta: përdorimi i bojërave të sigurta për të krijuar lule apo diell me gjurmët e duarve.

-Shfaqje me kukulla dore: përralla të shkurtra si “Dhelpra dhe rrushtë”, të shoqëruara me zëra dhe mimikë.

-Lojëra motorike: kalimi në tunel lodrash, hedhje në jastëkë të mëdhenj, ose “duartrokitje magjike” në rreth.

-Lexim i përbashkët i një libri me ilustrime ose ilustrativ: edukatorja lexon në rreth një tregim të shkurtër, si: 

• Seria “Bota e Bebes”: Libra me ilustrime të mëdha dhe ngjyra të gjalla, të përshtatshme për stimulimin vizual dhe gjuhësor të më të vegjëlve.
• “Vogëlushi/Vogëlushja”: Libra me tekst të thjeshtë dhe ilustrime të qarta, që ndihmojnë në zhvillimin e fjalorit bazë.

Në kopshte (3–6 vjeç)

-Shfaqje teatrale: përgatitje e një mini-skenari nga “Tre derrkucët” ose “Kaprolli dhe ujku”, me role të ndara.

-Vallëzime tradicionale: si “Valle e Tropojës” ose “Pogonishtë”, të mësuara paraprakisht dhe të interpretuara me veshje popullore.

-Punime me materiale të riciklueshme: krijimi i kurorave me letër kartoni, lule me kapëse rrobash ose shishe plastike.

-Stacione lojërash:

• “Peshkimi” me kapëse plastike në legen me ujë;
• “Hidhe topin në kosh”,
• “Kërce në formë”, me forma gjeometrike në tokë.

-Ora e leximit në grup: mësuesi/ja lexon me nxënësit ose u ndan atyre libra të përshtatshëm, si:

• Seria “Përralla Zanore”: Libra që kombinojnë tekstin me tinguj zanorë, duke e bërë leximin një përvojë interaktive dhe argëtuese.
• “Klasikët e mi të parë”: Përralla klasike të përshtatura për moshat e vogla, me ilustrime tërheqëse dhe tekst të thjeshtë për t'u kuptuar.

Në klasat fillore dhe arsimi i mesëm i ulët (6–14 vjeç)

-Konkurs pikture dhe poezie: temat si “Të drejtat e fëmijëve”, “Unë dhe natyra”, “Shoku im më i mirë”.

-Ekspozitë artizanale: krijime me gurë të ngjyrosur, qeska pëlhure të pikturuara, ose sende nga argjila.

-Aktivitete në natyrë:

• Pista me pengesa (vrapim, kërcim me thes, ngjitje në rrjetë);
• “Piknik klasor” me lojëra në grupe;
• Të mbjellim një pemë apo lule në oborrin e shkollës.

-Lojëra popullore dhe sportive:

• “Mos e prek vijën”,
• “Hedhja e vezës me lugë”,
• Mini-kampionatë futbolli ose volejbolli ndër-klasor.

-Ora e leximit në grup: mësuesi/ja lexon me nxënësit ose u ndan atyre libra të përshtatshëm, si:

(6–10 vjeç):

• “Mësimet e Pianos” nga Sonila Kapidani: Një histori që ndërthur muzikën dhe mësimet jetësore, e përshtatshme për diskutime në grup.
• “Arushi i Bardhë i Ëndrrave” nga Denata Toçe: Një tregim që nxit imagjinatën dhe diskutimet mbi ëndrrat dhe dëshirat personale.

(10–14 vjeç) :

• Seria “Një familje e paparë”: Libra që trajtojnë tema të ndryshme familjare dhe sociale, të përshtatshme për diskutime dhe reflektime në grup.
• “Më quajnë...”: Një seri që prezanton histori të ndryshme personazhesh, duke nxitur empatinë dhe kuptimin e diversitetit.

Për më shumë informacion dhe për të parë katalogun e plotë të botimeve për fëmijë nga Albas, mund të vizitoni faqen zyrtare. 

Përfshirja e prindërve dhe bashkëpunimi me donatorë lokalë

Shumë çerdhe e kopshte në bashkitë e Shqipërisë (referuar praktikave të publikuara nga Bashkia Tiranë dhe Bashkia Elbasan) kanë përfshirë prindërit si aktorë të drejtpërdrejtë në organizim – që nga përgatitja e ushqimeve të shëndetshme, kostumeve e deri te sponsorizimi i dhuratave simbolike. Kjo ndihmon edhe në ndërtimin e marrëdhënieve të ngushta mes institucionit dhe familjes.

Siguria dhe mirëqenia e fëmijëve, parësore

Çdo aktivitet duhet të zhvillohet në kushte të sigurta dhe të përshtatshme për moshën e fëmijëve. MASR dhe ISHSH kanë theksuar se duhet:

• të shmangen zhurmat e larta dhe ambientet shumë të mbipopulluara,
• të sigurohet kujdes shëndetësor në vendngjarje në bashkëpunim me njësitë shëndetësore lokale,
• të ruhen higjiena dhe standardet e ushqimit.

Dokumentimi i aktivitetit

Fotografimi, filmimi dhe ndarja në rrjete sociale (me miratimin e prindërve) është një mënyrë për të promovuar punën e mirë dhe për të ruajtur kujtime të bukura për fëmijët. Portali Shkollor mirëpret publikimin e këtyre aktiviteteve në faqen e vet si shembuj frymëzues për institucionet e tjera. 

1 Qershori është më shumë sesa një festë, është një mundësi për të treguar dashurinë dhe respektin ndaj fëmijëve, për t’i lejuar ata të ndihen të lirë, të dëgjohen dhe të vlerësohen. Çdo aktivitet i menduar me dashuri dhe i organizuar me përgjegjësi lë gjurmë të pashlyeshme në kujtesën e një fëmije.

Burime të referuara në shkrim:

Ministria e Arsimit dhe Sportit (MASR), Udhëzues për edukimin parashkollor, 2021

UNICEF Albania, Early Childhood Development Guidelines

Bashkia Tiranë – Praktika të mira në kopshtet publike

Intervista me psikologen dr. Arjana Cili (2023)

Portali Shkollor – Arkiva e aktiviteteve shkollore

© Portali Shkollor- Të gjitha të drejtat e rezervuara. Ndalohet kopjimi pa lejen tonë.