Shtetet më të arsimuara në botë në vitin 2025, cilat kryesojnë renditjen globale?

Në një botë gjithnjë e më të ndërlidhur dhe të varur nga dijet, niveli i arsimimit të popullsisë është bërë një ndër treguesit më të rëndësishëm të zhvillimit ekonomik dhe shoqëror. Në vitin 2025, disa vende dallohen qartë për përqindjen e lartë të të rriturve që kanë përfunduar arsimin e lartë, për cilësinë e universiteteve, dhe për politikat e tyre gjithëpërfshirëse arsimore.

Si matet "arsimimi"?

Për qëllime krahasimi ndërkombëtar, organizata si OECD (Organizata për Bashkëpunim dhe Zhvillim Ekonomik), UNESCO dhe Banka Botërore përdorin tregues si:

Përqindja e popullsisë së rritur (25–64 vjeç) me diplomë të arsimit të lartë;
Cilësia dhe renditja e universiteteve;
Performanca në testime ndërkombëtare si PISA;
Investimi publik në arsim.

Renditja e vendeve më të arsimuara në botë (2025)

1. Kanada – 63%

Kanadaja mban vendin e parë në botë për përqindjen më të lartë të të rriturve me diplomë të arsimit të lartë. Politikat e aksesit të barabartë, kolegjet cilësore dhe universitetet ndërkombëtarisht të njohura e bëjnë këtë vend model për shumë shtete të tjera.

2. Japoni – 56%

Me një kulturë të thellë të përkushtimit ndaj arsimit, Japonia ka një sistem rigoroz dhe efektiv. Studentët japonezë janë ndër më të mirët në botë në matematikë dhe shkencë.

3. Irlandë – 54%

Irlanda ka bërë përparime të mëdha në dekadën e fundit falë reformave në arsimin e lartë dhe lidhjes së ngushtë me tregun e punës.

4. Zvicër – 46%

E njohur për sistemin dual (arsim teorik + praktikë), Zvicra përgatit studentë të aftë për tregun global dhe ofron mundësi të shumta për zhvillim profesional.

5. Singapor – 45%

Sistemi arsimor i Singaporit është ndër më kompetitivët në botë. Nxënësit e tij shkëlqejnë në renditjet ndërkombëtare dhe vendi ka investuar shumë në digjitalizim dhe inovacion.

6. Belgjikë – 44.1%

Me një traditë të gjatë akademike dhe universitete të forta, Belgjika ka një përqindje të lartë të qytetarëve me diplomë dhe ofron mbështetje të konsiderueshme për studentët.

7. Mbretëria e Bashkuar – 43.6%

Me universitete si Oxford dhe Cambridge, MB ka një sistem arsimor të zhvilluar dhe shumë tërheqës për studentë nga e gjithë bota.

8. Holanda – 42%

E vlerësuar për metodat moderne të mësimdhënies dhe universitetet ndërkombëtare, Holanda është ndër vendet me sistemin më të hapur dhe progresist në arsim.

9. Shtetet e Bashkuara të Amerikës – 40.3%

SHBA ka disa nga institucionet më prestigjioze në botë, por sfidohet nga pabarazitë në qasjen ndaj arsimit dhe kostoja e lartë për studentët.

10. Australi dhe Izrael – 39.7%

Të dyja vendet kanë sisteme arsimore të avancuara, universitete me reputacion të lartë dhe përqindje të larta diplomimesh në fushat teknike dhe shkencore.

Vëzhgime dhe tendenca globale

Vendet me ekonomi të zhvilluar kanë më shumë gjasa të kenë përqindje të lartë të qytetarëve me arsim të lartë, por gjithashtu ofrojnë arsim cilësor që u përgjigjet kërkesave të tregut.

Barazia sociale në arsim është një sfidë që mbetet në fokus edhe për vendet e zhvilluara – pasi shanset për të ndjekur universitetin shpesh varen nga prejardhja socio-ekonomike.

Digjitalizimi dhe inteligjenca artificiale kanë futur dinamika të reja në sistemet arsimore, duke krijuar nevojë për adaptim dhe trajnime të reja.

Vendet më të arsimuara në botë në vitin 2025 nuk janë vetëm ato me më shumë diploma, por ato që e vendosin arsimin në qendër të zhvillimit të tyre kombëtar. Ato investojnë në cilësinë e mësimdhënies, sigurojnë akses për të gjithë dhe krijojnë lidhje të forta midis arsimit dhe punësimit.

Në një epokë kur dijet janë pasuria më e madhe, shtetet që kultivojnë mendjen e qytetarëve të tyre janë edhe ato që garantojnë një të ardhme të qëndrueshme, të drejtë dhe të suksesshme.

Po Shqipëria, ku qëndron në këtë renditje?

Shqipëria në vitin 2025 mbetet jashtë listës së vendeve më të arsimuara në botë sipas përqindjes së popullsisë me arsim të lartë. Të dhënat e fundit nga burime ndërkombëtare si UNESCO dhe Eurostat tregojnë se rreth 22 - 25% e popullsisë së rritur (25 - 64 vjeç) në Shqipëri ka përfunduar arsimin e lartë – një përqindje dukshëm më e ulët se mesatarja e vendeve të OECD-së dhe BE-së. Edhe pse është bërë progres në zgjerimin e aksesit në arsimin universitar, sfida të mëdha vazhdojnë të jenë cilësia e universiteteve, emigrimi i të rinjve të arsimuar dhe mospërputhja midis diplomave dhe nevojave të tregut të punës.

Shqipëria ka potencial për përmirësim nëse fokusohet në forcimin e arsimit profesional, rritjen e investimeve publike në arsim dhe krijimin e një lidhjeje më të fortë midis arsimit dhe zhvillimit ekonomik kombëtar.