Këshillat e Ajnshtajnit për zhvillimin e duhur të fëmijëve

Një nënë e re e pyeti Ajnshtajnin se çfarë mund të bënte për ta përgatitur më mirë fëmijën e saj pesëvjeçar për shkollën dhe jetën.

I qetë dhe i buzëqeshur, fizikanti i madh u përgjigj: "Tregoji përralla". 

"Përrallat janë të mira, por çfarë tjetër?" pyeti nëna e re.  

“Shumë përralla”, këmbënguli njeriu që vulosi shkencën moderne.

Dhe kur nëna e pyeti për herë të tretë, pak skeptike, "Mirë, mirë, por çfarë tjetër?", Ajnshtajni tha: "Nuk të duhet asgjë më shumë. Vetëm përralla të tjera. Shumë përralla.”

Por jo të gjithë janë të bindur se përrallat janë kaq të rëndësishme për fëmijët. Një sondazh i prindërve në Britani zbuloi se 25% nuk u lexojnë përralla fëmijëve nën 5 vjeç, ose sepse u duken shumë të frikshme ose sepse nuk janë dakord me modelin e jetesës që u japin fëmijëve të tyre (çfarë modeli jep Bukuroshja e Fjetur që pret princin e pashëm ta puthë për t'u zgjuar?)

Pra, a gabon kaq shumë Ajnshtajni? Me siguri jo. Le të shohim pse përrallat janë "ushqim" shpirtëror i vlefshëm për parashkollorët, madje edhe ato më të frikshmet:

Përrallat u tregojnë fëmijëve si t'i zgjidhin problemet: Të vegjël e të mëdhenj mësojnë nga protagonistët e një historie. Si çdo lojë edukative apo libër të mirë, fëmijëve u mësohet një përrallë klasike. Këto histori "një herë e një kohë" i ndihmojnë fëmijët të zhvillojnë të menduarit kritik. Të dallosh të mirën nga e keqja dhe të shohësh se me imagjinatë, guxim dhe durim problemet zgjidhen. Ashtu siç ndodhi me “Bukuroshen e Fjetur”.

Fëmijët e mposhtin frikën: “Përrallat nuk u thonë fëmijëve se ka dragonj. Fëmijët tashmë e dinë se nuk ka dragonj. “Përrallat u thonë fëmijëve se dragonjtë mund të mposhten”, tha dikur autori britanik G.K. Chesterton. Autori i njohur dhe psikologu i fëmijëve Bruno Bettelheim besonte se përrallat ishin të rëndësishme për zhvillimin e fëmijëve, sepse personazhet kryesore - të cilët shpesh janë vetë fëmijë - tregojnë guxim dhe pushtojnë një botë gjigandësh dhe të rriturish armiqësorë.

Përrallat i përgatisin fëmijët për vështirësitë e jetës: Nëpërmjet përrallave, fëmijët përballen me sfida me të cilat përballen edhe të rriturit: tradhtia, intriga, grindjet dhe xhelozia. Janë aspektet e shëmtuara të jetës, të cilat nuk u mungojnë miteve dhe përrallave tradicionale. “Përrallat përpunojnë kaq shumë fobi, jo vetëm ato personale, por të shoqërisë në tërësi, por e bëjnë në një mënyrë të sigurt, sepse gjithçka ndodh… një herë e një kohë”, shpjegon Maria Tatar, profesoreshë e kolegjit të Harvardit.

Ofrojnë mundësi për dialog: Histori të tilla të "frikës së kontrolluar" ofrojnë mundësi të mrekullueshme për prindërit që të diskutojnë me fëmijët e tyre shqetësimet dhe pasiguritë e tyre më të thella nga bota reale. Personazhet fantastike kontribuojnë pozitivisht në dialog. E njëjta gjë nuk mund të bëhet me një film, as me teatrin.

Përrallat flasin një gjuhë universale: “I njohim përrallat që fëmijë, qoftë përmes historive apo edhe përmes pantomimës. “Jetojmë me to, marrim frymë me to, ua dimë fundin”, shkruan Neil Gaiman. Disa përralla, si Hirushja, ekzistojnë në shumë kultura, megjithëse me prekje paksa të ndryshme në secilin vend. Të gjitha versionet e ndryshme, megjithatë, ndajnë diçka të përbashkët: një histori joshëse për nevojën që e mira të fitojë.

Përrallat u mësojnë fëmijëve bazat e një tregimi, një historie: U mësojnë dallimin midis fantazisë dhe realitetit. Se historitë mund të shpalosen në një mjedis tjetër, në një vend dhe në kohë të ndryshme. Që protagonistët kanë tipare dhe karaktere të ndryshme. Nëse fëmija i kupton këto dallime që në moshë shumë të vogël, atëherë rritet aftësia e tij për të kuptuar marrëdhënien shkak-pasojë dhe për të parashikuar hapin e ardhshëm.

Përrallat zhvillojnë imagjinatën e fëmijëve: “Kur shikoj veten dhe mënyrën time të menduarit, arrij në përfundimin se dhuntia e imagjinatës do të thotë për mua më shumë se çdo talent për mendim abstrakt, pozitiv. Të ëndërrosh për të gjitha gjërat e mëdha që mund të arrish është çelësi i një jete plot pozitivitet. “Lëreni imagjinatën tuaj të galopojë lirshëm dhe krijoni një botë në të cilën dëshironi të gjendeni”, tha dikur Albert Einstein.

Përrallat ofrojnë mësime morale: Përrallat paraqesin problemin moral të bashkëjetesës së së mirës dhe së keqes (zakonisht simbolizohen nga dragonjtë, gjigantët dhe shtrigat). Zakonisht e mira mbizotëron dhe e keqja humbet. Nëpërmjet identifikimit me heroin, fëmija merr mësimin moral.

N.Allkja Biçaku

© Portali Shkollor- Të gjitha të drejtat e rezervuara. Ndalohet kopjimi pa lejen tonë.