RASTI

“Mami, ai/ajo më goditi!” - Si të reagojmë?

Këshilla për prindërit kur fëmijën e tyre e godet apo e dhunon një fëmijë tjetër. Psikologu klinik, Fon Ilia, jep sugjerimet e rastit se çfarë qëndrimi duhet të mbani apo se si duhet të veproni.


Dhe kur jeni e ulur e qetë në stolin e parkut të lojërave ku shikoni fëmijën tuaj të luajnë, shikoni se vogëlushja juaj është viktimë e dhunës fizike nga dy vajza pak më të mëdha. E shihni atë që qëndron në mëdyshje sapo e ka goditur dikush. Sytë e saj fillojnë të shqyhen dhe janë gati të nisin të qajnë. Ju nuk dini çfarë të bëni. Instikti prindëror ju thotë që të vraponi tek fëmija juaj. Apo më mirë është të ngrini  zërin dhe t’iu dëgjojnë të tjerët? Përqafimi i fëmijës është padyshim përgjigjja e parë. Përtej kësaj, sado e vështirë të jetë pozicioni juaj, duhet t'i tregoni asaj diçka. 


Para së gjithash, qëndroni të qetë.


Gjëja më e keqe që mund të bëni për momentin - përveç nëse fëmija juaj sulmohet me përleshje (që nuk ka të ngjarë) - është të filloni të bërtisni në panik dhe të nxitoni në skenën e krimit në mënyrë agresive. Natyrisht, reagimi juaj do të varet nga ndryshimi i moshës që ka fëmija juaj me të tjerët, si dhe nga lloji i sulmit, por është e rëndësishme që në këtë kohë të ruani temperaturën tuaj në mënyrë që të mund të peshoni situatën.

Sulmi fizik, qoftë dhe një shtytje e fortë, është i papranueshme në çdo rast. Por ndaj kësaj situate edhe vetë fëmija juaj ka përgjegjësinë? A mos vallë e shkaktoi këtë konflikt? Nëse keni parë që më parapara fëmijën tuaj me siguri mund të merrni me mend se çfarë ndodhi. Fëmijët rrallë godasin njëri-tjetrin pa asnjë arsye. Fëmija juaj mund të mos dëshirojë të ndajë një lodër ose të thotë diçka që shqetëson fëmijët e tjerë. Kjo nuk do të thotë se ia vlente ta godiste, por se do ta trajtoni këtë problem ndryshe.

Për shembull, për një fëmijë i cili ka shkaktuar një situatë të pakëndshme mund të thoni se "a mund të luani më mirë nëse ata i ndanin lodrat ose nëse do të flisnit më mirë me shokun apo shoqen". Sidoqoftë, tek fëmijët që sulmuan, thjesht mund të thoni “ne nuk godasim njëri-tjetrin’ dhe u kërkoj prindërve të tyre të ndërmarrin veprime. Sidoqoftë, nuk duhet të ndërhyni më shumë se kaq. Nëse zbuloni se sulmi vazhdon dhe se prindërit e fëmijëve të tjerë nuk ndërhyjnë për tu pajtuar, edhe pas thirrjes suaj, gjëja më e mirë për të bërë është të merrni fëmijën tuaj dhe të largoheni nga vendin ku jeni.


Lëreni fëmijën vetëm (nëse situata kontrollohet)


Nëse kjo nuk është një situatë që kërkon ndërhyrjen tuaj të menjëhershme, p.sh. nëse bëhet fjalë për një “luftë fjalësh” midis fëmijëve bashkëmoshatarë, kjo mund të jetë një mundësi për të vëzhguar reagimin e fëmijës tuaj. Fakti është se jo gjithmonë do të jeni aty për ta mbrojtur atë nga agresioni i të tjerëve, kështu që ai do të duhet të zhvillojë mbrojtjen e tij në një moment, në mënyrë që të merret në mënyrë efektive me situata të ngjashme në të ardhmen.

Është e qartë, nëse janë fëmija është shumë i vegël, p.sh. nën 2 vjeç, është e rëndësishme të ndërhyni për të korrigjuar një situatë dhe për ta bërë më të lehtë që ata të përballen me grindjen e tyre. Por fëmijët e rritur ndonjëherë duhet të mësojnë të zgjidhin vetë problemet.

Mos harroni, për shumicën e fëmijëve, goditja ndaj dikujt është mënyra më e lehtë për të shprehur zemërimin e tyre. Kjo mund të ndodhë edhe tek fëmijët që normalisht nuk e ngrenë dorën. Sidoqoftë, fundi i botës nuk ka ardhur nëse fëmija merr një shtytje pa dhimbje gjatë lojës. Këndi i lojërave ose kopshte nuk janë vende ku është e nevojshme të ruhet rendi i përsosur. Përkundrazi, ato janë hapësira të ndërveprimit real, falas dhe ofrojnë mundësi ideale të të mësuarit. Pra, është e dobishme t'i drejtoni fëmijët drejt sjelljeve të duhura, por në praktikë ata do të përpiqen të mësojnë t'i zbatojnë ato.


Po kur një fëmijë e ka vështirësi të vetëmbrohet?

Jo të gjithë fëmijët janë ekstravert në mënyrë të barabartë, që të marrin guximin të ngrenë zërin, dhe të vetëmbrohen. Nëse fëmija juaj i përket kësaj kategorie, është e rëndësishme ta fuqizoni atë duke e ndihmuar atë të mishëroj atë që ndjehen tani. Kjo do të thotë, nëse shihni një fëmijë tjetër që po  e sulmon atë, ndoshta mund të ketë kuptim t'i thoni fëmijës tuaj: “Thuaj se si ndjehesh. Thuaji se ke dhimbje dhe se nuk dëshiron të luash më me të”. Fëmija juaj duhet të mësojë se sa e rëndësishme është të shprehin ndjenjat e tij, jo vetëm që të ndjehen më mirë, por edhe ta informojnë “dhunuesin” se sjellja nuk është e pranueshme. Për më tepër, kur prindërit e fëmijës dëgjojnë një fëmijë që ankohet, ka më shumë të ngjarë të ndërhyjnë.


Fraza të tjera që mund të mësoni tu tregoni fëmijëve tuaj kur merret me fëmijë agresivë janë:

  • "Ju lutem mos më shtyni. Më bezdis”.
  • "Nuk dua të luaj më me ty, jam i mërzitur."
  • "Nëse vazhdoni të më mërzitni, do të më duhet të flas me prindërit tu."


Në vazhdim, mund të bisedoni me fëmijën tuaj për ngjarjen dhe pasi të dëgjoni se çfarë ju thotë dhe si u ndje, i thoni diçka të tillë, “Nuk ju pëlqeu që ai fëmijë të goditi, apo jo? E pe se sa e keqe është të godasësh dikë? Prandaj unë nuk dua kurrë që të reagosh ashtu. Ai fëmijë nuk e ka mësuar atë, por ne mund të ndihmojmë duke dhënë një shembull të mirë”.


Në çdo rast, është e rëndësishme se atë çast të keq midis fëmijës tuaj dhe disa fëmijëve të tjerë t'ju japë mundësinë t'i mësoni atyre diçka të dobishme. Dhe kjo është, ndërsa rritet, ajo që duhet të mësojë dhe të mbrohet. Dhe mënyra më e mirë për ta bërë atë është me fjalë. Roli juaj në këtë kohë është të jepni një shembull për fëmijën tuaj. Megjithatë, edhe nëse keni nevojë të flisni me prindërit e fëmijës tjetër që është akoma agresiv, mos u turpëroni. Mendimi që ata do të formojnë për ju ka pak rëndësi. Ajo që është e rëndësishme është t'i tregoni fëmijës tuaj hapat e duhur për të ndërmarrë kur një fëmijë tjetër sulmohet. 





(Përgatiti Fon Ilia – psikolog klinik, Portali Shkollor)

4,586 Lexime
4 vjet më parë